Πόσο κοινωνικοί είμαστε;

Στο Λεξικό της κοινής νεοελληνικής Τριανταφυλλίδη και στη λέξη κοινωνικός βρίσκουμε κάποιες από τις ακόλουθες ερμηνείες.

Αυτός:

1. που αναφέρεται στην κοινωνία ή που έχει σχέση με αυτή

2. που αποβλέπει στην πρόοδο και στην ευημερία του κοινωνικού συνόλου

3. που δημιουργεί εύκολα σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους, είναι ικανός να ζήσει μέσα στην κοινωνία

Με έναυσμα το ερώτημα του τίτλου και υπό το πρίσμα των παραπάνω ερμηνειών θα ήθελα αυτή η ανάρτηση να μας κάνει να αναρωτηθούμε για την αξία τους στην κοινωνία μας και ειδικότερα στον χώρο των βιβλιοθηκών.

Εντοπίζω τις ακόλουθες διαστάσεις κοινωνικότητας των βιβλιοθηκών: ο φυσικός χώρος και ο χώρος του διαδικτύου.


Φυσικός χώρος:

Τέτοια εποχή περίπου λαμβάνουμε στη βιβλιοθήκη μας το ημερολόγιο ενός γνωστού προμηθευτή βιβλιοθηκονομικού λογισμικού και γίνεται μάχη ποιος θα το κρατήσει στο γραφείο του. Κάθε μήνα παρουσιάζεται και μια βιβλιοθήκη χάρμα ειδέσθαι.

Φέτος, οι περισσότερες φωτογραφίες των βιβλιοθηκών παρουσιάζουν γραφεία δανεισμού που πιο πολύ θυμίζουν μπαρ, με χώρους άνετους και ευήλιους, με χρωματιστούς καναπέδες μέσα σε δανειστικές συλλογές.

Παρουσιάζεται μια στροφή προς στη δημιουργία χώρων φιλόξενων που καλλιεργούν τις φυσικές συνθήκες που θα οδηγήσουν τον χρήστη σε μια βιβλιοθήκη (φέρνουμε τον χρήστη στον χώρο μας).

Δεν φτάνει όμως μόνο ένα ωραίο περιβάλλον αλλά και μια συμπεριφορά προς το κοινό που όπως φαίνεται και από το παράδειγμα του Anglia Ruskin University φαίνεται πως βρίσκει τρόπους προσέλκυσης του κοινού του με πηγή έμπνευσης πρακτικές που ακολουθούνται σε καταστήματα λιανικής πώλησης.


Διαδίκτυο:

Η άλλη κοινωνική διάσταση αφορά στο πως και πόσο οι βιβλιοθήκες κινούνται στους χώρους που κινούνται οι χρήστες (πηγαίνουμε εμείς εκεί που βρίσκονται οι χρήστες μας).

Η εξέλιξη του διαδικτύου και η ανάπτυξη εφαρμογών όπως παρουσιάζονται και μέσω αυτής της ομάδας έχει δώσει ένα ακόμη εργαλείο προσέγγισης των χρηστών.

Οι εφαρμογές αυτές σημαίνουν διαφορετικά πράγματα για κάθε βιβλιοθήκη και βιβλιοθηκονόμο και σίγουρα δεν είναι όλα τα εργαλεία κατάλληλα προς υιοθέτηση.

Έχει καλλιεργηθεί ένας μεγάλος ενθουσιασμός για την πληθώρα των εφαρμογών και υπάρχουν βιβλιοθήκες που τις χρησιμοποιούν πολύ πετυχημένα και έχουν συνεχή παρουσία μέσω αυτών.

Εκεί εξάλλου βρίσκεται και το μυστικό γιατί αρκετές φορές ο ενθουσιασμός αρχίζει και φθείρεται με αποτέλεσμα να χάνεται το ενδιαφέρον ανανέωσης του περιεχομένου από τους βιβλιοθηκονόμους και κατά συνέπεια χάνονται οι χρήστες.


Στο Library 2.0 Gang έχει δημοσιευθεί ένα podcast με τον τίτλο Social Software in Libraries.

Στα συμπεράσματά τους θα ακούσετε πως οι εφαρμογές είναι απλά εργαλεία και έτσι πρέπει να ιδωθούν. Και ότι είναι οι άνθρωποι πίσω από τα συστήματα που ‘επικοινωνούν’ με έναν κοινωνικό τρόπο.

Αν οι βιβλιοθηκονόμοι περιμένουν να γίνει το θαύμα μόνο από αυτά τα συστήματα, θα απογοητευτούν.


Επιστρέφοντας στην ερμηνεία της λέξη κοινωνικός, οι βιβλιοθήκες:

1. Πρέπει να αποτελούν σημείο αναφοράς στην κοινωνία που εξυπηρετούν και να έχουν έχει σχέση με αυτή,

2. Πρέπει να αποβλέπουν στην πρόοδο και στην ευημερία του κοινωνικού συνόλου και να αποτελούν χώρους δημιουργίας και ανταλλαγής ιδεών,

3. Πρέπει να αποτελούν φορείς κοινωνικοποίησης των ανθρώπων που ζουν στην κοινωνία αλλά και οι ίδιες οι βιβλιοθήκες να ζουν μέσα στην κοινωνία

Υ.Γ. Συνήθως αυτά που γράφονται έχουν προέλευση τις εξελίξεις από τον κόσμο των βιβλιοθηκών στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ίσως να ερμηνευθούν ως πρακτικές που βρίσκονται μακριά από την ελληνική πραγματικότητα γιατί άλλα πράγματα έχουν προτεραιότητα αλλά μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για σκέψη.
Ας μην ξεχνάμε πως οι αλλαγές που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε στο χώρο μας γίνονται βήμα βήμα.