Πληροφορίες για το BIOS του υπολογιστή σας.

Το BIOS κατά τη λειτουργία του ανατρέχει στις τιμές κάποιων παραμέτρων, τις οποίες μπορεί να διαφοροποιήσει ο χρήστης.
Πολλοί χρήστες, όμως, δεν μπαίνουν στη διαδικασία ρύθμισης του BIOS, αφήνοντας άθικτες τις προκαθορισμένες τιμές των παραμέτρων του, παρ' ότι δεν είναι σίγουρο ότι με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή απόδοση. Οι σωστές ρυθμίσεις του BIOS μπορούν να αυξήσουν μέχρι και 10% τις επιδόσεις του υπολογιστή σας και, το κυριότερο, χωρίς να ξοδέψετε ούτε μια δραχμή.
Πώς θα "μπείτε" στο BIOS
Κατά την εκκίνηση του υπολογιστή σας και προτού φορτωθεί το λειτουργικό σύστημα, θα πρέπει να πατήσετε ένα πλήκτρο ή έναν συνδυασμό πλήκτρων που διαφέρουν κατά περίπτωση. Συνήθως εμφανίζεται ένα μήνυμα στο κάτω μέρος της οθόνης όπως "press 'DEL' to enter Setup".
Αν δεν εμφανίζεται κανένα μήνυμα, δοκιμάστε τα πλήκτρα F1, F2, F6, F10 ή τους συνδυασμούς "Alt"+"F1", "Ctrl"+"Alt"+"Esc".
Τι θα πρέπει να αλλάξετε
Υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορείτε να αλλάξετε σε ένα BIOS.
Δυστυχώς, όμως, οι ίδιες επιλογές συχνά απαντώνται με διαφορετικά ονόματα στα BIOS διαφορετικών κατασκευαστών.
Επίσης, ίσως υπάρχουν επιλογές οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο δικό σας BIOS, γιατί ο κατασκευαστής του δεν θέλησε να επιτρέψει την επέμβασή σας στις αντίστοιχες παραμέτρους.
Προσοχή!!!!
Ορισμένες από τις επιλογές του BIOS είναι βασικές για τη λειτουργία του και μια πιθανή τροποποίησή τους μπορεί να "κολλήσει" τον υπολογιστή σε τέτοιο σημείο ώστε να μην εκκινεί.
Για το λόγο αυτόν θα πρέπει να κρατήσετε τις τρέχουσες επιλογές του συστήματός σας, ώστε να μπορείτε να επανέλθετε σε αυτές. Αν έχετε εκτυπωτή, μπορείτε να πάρετε ένα τυπωμένο αντίγραφο των επιλογών με το πλήκτρο "Print Screen".
BIOS Plug'n'Play
Σίγουρα θα γνωρίζετε τη λειτουργία Plug'n'Play που προσφέρουν τα Windows 95 για την αυτόματη αναγνώριση και σύνδεση των καρτών επέκτασης καθώς και διάφορων περιφερειακών μονάδων.
Για να χρησιμοποιηθεί η λειτουργία αυτή, ο υπολογιστής σας πρέπει να διαθέτει BIOS που να την υποστηρίζει.
Ωστόσο, ακόμη και αν το BIOS που διαθέτετε δεν είναι Plug'n'Play, μπορείτε να εγκαταστήσετε και να λειτουργείτε κανονικά τα Windows 95. Σε τέτοια περίπτωση όμως θα πρέπει να εγκαθιστάτε "χειροκίνητα" κάθε νέα κάρτα.
Προκειμένου να καταλάβετε αν το BIOS του υπολογιστή σας είναι Plug'n'Play, παρατηρήστε προσεκτικά τα μηνύματα που εμφανίζονται κατά την εκκίνηση. Αναζητήστε προτάσεις όπως "Plug&Play BIOS Version..." ή "VBS 2.00". Μια άλλη ένδειξη είναι η ύπαρξη επιλογών του τύπου "Plug and Play Configuration" μέσα στο BIOS - Setup.
Ενεργοποιήστε τη λειτουργία Plug and Play
Η επιλογή για την ενεργοποίηση της λειτουργίας Plug and Play στο ΑΜΙ BIOS βρίσκεται στο menu "Advanced Plug ang Play Configuration" και ονομάζεται "Configuration Mode". Εκεί θα πρέπει να εισαγάγετε την ένδειξη "Use ICU".
Επίσης, στην επιλογή "Boot with PnP BIOS" τοποθετήστε την ένδειξη "Windows 95 ΤΜ" ή "Enabled".
Στο Award BIOS η επιλογή ονομάζεται PCI and PnP Setup, ενώ στο Phoenix BIOS βρίσκεται στο menu Plug and Play O/S και για να την ενεργοποιήσετε θα πρέπει να εισαγάγετε ένα "Yes".
Block Transfer rate
Η ρύθμιση του ρυθμού μεταγωγής δεδομένων σε Block mode επιδρά στον τρόπο μεταφοράς των αρχείων στο δίσκο του υπολογιστή. Ο ρυθμός Block καθορίζει ότι η μεταφορά δεν θα γίνεται για κάθε μπλοκ δεδομένων χωριστά αλλά τα μπλοκ θα συγκεντρώνονται σε μεγαλύτερα πακέτα και τότε θα αποστέλλονται.
Βελτιστοποίηση DMA
Η παράμετρος αυτή καθορίζει το αν θα υπάρχει ή όχι μια μικρή καθυστέρηση στη μεταφορά δεδομένων από συσκευές που έχουν απευθείας πρόσβαση στη μνήμη (DMA-Direct memory Access). Αν δεν έχετε πρόβλημα με τη μεταφορά δεδομένων από τον οδηγό δισκέτας ή το σκληρό δίσκο, τότε μπορείτε να απενεργοποιήσετε την επιλογή αυτή.
Γραφικά κάτω από DOS
Αν, παρά την επέλαση των Windows χρησιμοποιείτε γραφικά κάτω από το λειτουργικό σύστημα DOS, τότε θα πρέπει να ενεργοποιήσετε την επιλογή Shadow-Option. Με την εν λόγω επιλογή αντιγράφεται το VGA-BIOS καθώς και οι ρουτίνες από το System-BIOS στην επάνω περιοχή της κεντρικής μνήμης, ώστε να ενεργοποιούνται ταχύτερα. Φυσικά, η αντιγραφή έχει νόημα όταν η μνήμη της κάρτας γραφικών είναι αργή σε σχέση με την κεντρική.
Αυτό συμβαίνει με τις κάρτες γραφικών τύπου ISA κι όχι με τις σύγχρονες PCI.
Μνήμη Cache
Επαληθεύστε μέσα από το BIOS του συστήματός σας ότι η εσωτερική και η εξωτερική μνήμη cache είναι ενεργοποιημένες.
Αν το BIOS του υπολογιστή σας έχει κατασκευαστεί από την ΑΜΙ και η κεντρική μνήμη του είναι 16ΜΒ και άνω, τότε μπορείτε να ενεργοποιήσετε (Enabled) την επιλογή "Above 16MB Cacheable" που βρίσκεται στον κατάλογο Advanced Chipset Setup. Η επιλογή αυτή έχει επίδραση στην ταχύτητα πρόσβασης στη μνήμη cache.
Μπορείτε να καθορίσετε το ρυθμό αποστολής και ανάγνωσης των δεδομένων στη μνήμη cache, καθώς και το χρόνο αναμονής της (wait state) ώστε να είναι ο μικρότερος δυνατός. Αυτό όμως είναι εφικτό μόνο όταν και τα chips της cache μπορούν να ανταποκριθούν σε αντίστοιχα μικρό χρόνο.
Αν τα chips της μνήμης cache του υπολογιστή σας έχουν χρόνο απόκρισης 15 nanosecond, τότε μπορείτε να επιλέξετε στο BIOS τις ρυθμίσεις για μέγιστη ταχύτητα. Αν δεν γνωρίζετε πόσο γρήγορα είναι τα chips της cache σας, τότε μπορείτε να δοκιμάσετε την πιο ταχεία ρύθμιση και, αν παρουσιαστούν προβλήματα, να μεταβείτε σταδιακά σε πιο αργές επιλογές.
Πρόσβαση με Burst-Mode
Η πρόσβαση στη μνήμη με ρυθμό Burst-Mode καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα δέχεται τα δεδομένα ο επεξεργαστής.
Γενικά ισχύει ο κανόνας ότι όσο πιο μικρές τιμές δίνουμε στις αντίστοιχες παραμέτρους τόσο πιο γρήγορη θα είναι η πρόσβαση και η τροφοδοσία του επεξεργαστή.
Κύκλοι αναμονής (Wait stages)
Οι κύκλοι αναμονής είναι απαραίτητοι για το συγχρονισμό του επεξεργαστή με αργά chips μνήμης. Κύκλος αναμονής 1 σημαίνει ότι ο επεξεργαστής χρησιμοποιεί τη μισή από τη διαθέσιμη ταχύτητα πρόσβασης, κύκλος αναμονής 2 σημαίνει χρήση του 1/3 της διαθέσιμης ταχύτητας κ.λπ.
PCI Burst
Αντίστοιχα με τη μνήμη και ο δίαυλος PCI μπορεί να εργαστεί σε ρυθμό Burst (ριπές δεδομένων). Το Phoenix BIOS δεν διαθέτει την επιλογή αυτή.
Οικονομία ρεύματος Σε πολλά BIOS έχετε τη δυνατότητα να ρυθμίσετε τον υπολογιστή σας έτσι ώστε να διακόπτεται την τροφοδοσία της οθόνης και του σκληρού δίσκου έπειτα από ένα ορισμένο διάστημα.
Την ίδια λειτουργία επιτελούν σήμερα και πολλά σύγχρονα monitos σε συνεργασία με το λειτουργικό σύστημα.
Αυτόματη ρύθμιση
Πολλά BIOS μπορούν αυτόματα να ανιχνεύσουν τη σύνθεση του υπολογιστή και να εγκαταστήσουν τις κατάλληλες επιλογές.
Αν όμως έχετε ενεργοποιημένη την επιλογή "Auto Configuration", τότε δεν έχετε τη δυνατότηα αλλαγής αρκετών από τις επιλογές του BIOS όπως, για παράδειγμα, αυτών του τρόπου πρόσβασης στη μνήμη.
Η πρότασή μας είναι να την απενεργοποιήσετε, αφού οι προτεινόμενες επιλογές δεν είναι οι καλύτερες δυνατές.
CPU/PCI Post Memory Write
Με την παράμετρο CPU/PCI Post Memory Write ενεργοποιημένη ο επεξεργαστής στέλνει τα δεδομένα όχι απευθείας στον δίαυλο PCI αλλά σε μια ενδιάμεση γρήγορη μνήμη.
Από τη μνήμη αυτή αναλαμβάνει ο PCI controller τον έλεγχο της αποστολής των δεδομένων. Το ΑΜΙ BIOS δεν διαθέτει την παράμετρο αυτή.
Fast Programmed I/O Modes
H παράμετρος Fast Programmed I/O Modes καθορίζει το ρυθμό μεταγωγής των δεδομένων από έναν σκληρό δίσκο τύπου EIDE προς και από τη μνήμη του συστήματος.
Οσο μεγαλύτερο PIO Mode τοποθετήσετε τόσο ταχύτερα θα δουλεύει το interface του δίσκου. Συνήθως για τους περισσότερους δίσκους ένα PIO Mode 3 (μέγιστο 11,1 ΜΒ/s) ή PIO Mode 4 (μέγιστο 16,6MB/s) είναι αρκετό.
Την παράμετρο αυτή θα βρείτε στο menu Hard-Disk στο AMI BΙΟS, η δε πρότασή μας είναι να τοποθετήσετε την τιμή "Auto" ή "Auto Configured" ώστε να αποφασίσει το BIOS για την καλύτερη τιμή.
Στο Award BIOS θα βρείτε την αντίστοιχη επιλογή με όνομα "IDE 0/1 Master/slave Mode" κάτω από το menu "Chipset Features Setup".
Στο Phoenix BIOS η αντίστοιχη επιλογή βρίσκεται στο menu "Main Hard Disk X:".
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το PIO Mode αναφέρεται στην ταχύτητα της θύρας επικοινωνίας του σκληρού δίσκου και όχι στην ίδια την ταχύτητα του σκληρού δίσκου που εξαρτάται από άλλους παράγοντες.
IDE 32-bit Transfer Mode
Με την ανωτέρω επιλογή ενεργοποιημένη ο ελεγκτής του δίσκου γράφει ή διαβάζει ταυτόχρονα δύο τμήματα δεδομένων των 16-bit και έτσι αυξάνει ο ρυθμός μεταγωγής τους.
Στο AMI BIOS θα συναντήσετε την εν λόγω επιλογή κάτω από το menu "Advanced Chipset Setup", στο Award BIOS κάτω από menu "BIOS Features Setup", ενώ στο Phoenix BIOS κάτω από το menu "Main hard Disk X:" με την ονομασία "32-bit I/O".
Προσοχή!!!
Η επιλογή αυτή δεν συνεργάζεται με όλους τους ελεγκτές δίσκων. Αν ο υπολογιστής σας δεν κάνει εκκίνηση από τον δίσκο, απενεργοποιήστε την.
Latency Time (PCI Clocks) Με την επιλογή Latency Time καθορίζουμε το χρονικό διάστημα κατά το οποιό μία κάρτα PCI θα κρατά το δίαυλο για δική της χρήση, προτού τον παραχωρήσει σε μια άλλη κάρτα που τον ζητά.
Ο χρόνος καθορίζεται με βάση τους κύκλους (του ρολογιού) του επεξεργαστή.
Η standard τιμή είναι 66, ωστόσο μπορείτε να θέσετε 70 ή 80 κύκλους.
Αν με την τιμή αυτή παρουσιαστούν προβλήματα στον ήχο, σε κινούμενο video ή στην κάρτα δικτύου, μειώστε την σε 50 ή ακόμα και σε 40 κύκλους.
Η επιλογή αυτή στο AMI BIOS βρίσκεται κάτω από το menu "Advanced Chipset Setup", στο Award BIOS κάτω από το menu "PCI and PNP Setup" και έχει την ονομασία "PCI Latency Timer" και στο Phoenix BIOS βρίσκεται κάτω από το menu "Advanced System Setup, PCI Devices" και έχει την ονομασία "Latency Timer Value".
Parallel Port Mode
Με την ανωτέρω επιλογή καθορίζεται ο ρυθμός λειτουργίας της παράλληλης θύρας του υπολογιστή. Στο AMI BIOS η συγκεκριμένη επιλογή βρίσκεται κάτω από το menu "Advanced Peripheral Configuration".
H standard τιμή που μπορείτε να θέσετε είναι "Compatible".
Αν διαθέτετε κάποια εξελιγμένη θύρα, μπορείτε να θέσετε την τιμή "Bidirectional" ή τις ακόμα πιο ισχυρές ECP (Enchaced Capabilities Port) και EPP (Enhanced Parallel Port).
Στο Award BIOS, κάτω από το menu "Chipset Features Setup", η αντίστοιχη επιλογή έχει όνομα "Parallel Port Mode", ενώ στο Phoenix BIOS βρίσκεται κάτω από το menu "Advanced Peripheral Configuration" και ονομάζεται "Parallel Mode".
Hot Key
Με τον συνδυασμό πλήκτρων "Ctrl"+"Alt"+" Το πλήκτρο που θα καθορίσετε ως Hot Κey" μπορείτε να αναγκάσετε τον υπολογιστή σας να περιέλθει σε κατάσταση οικονομίας ρεύματος.
Στην εν λόγω κατάσταση δεν λειτουργεί η οθόνη, ο επεξεργαστής και ο σκληρός δίσκος του. Η επιλογή αυτή υπάρχει μόνο στο AMI BIOS κάτω από το menu Advanced Power Management Configuration.
Password Cheking Option
Μέσω της συγκεκριμένης επιλογής μπορείτε να εισάγετε ένα συνθηματικό, το οποίο θα ζητά ο υπολογιστής σας κάθε φορά που ενεργοποιείται.
Χωρίς την εισαγωγή του συνθηματικού ο υπολογιστής δεν εκκινεί.
Η επιλογή αυτή υπάρχει στο AMI BIOS κάτω από το menu Advanced CMOS Setup.
Στο Award BIOS η αντίστοιχη επιλογή ονομάζεται Security Option και βρίσκεται στο menu BIOS Features Setup, ενώ στο Phoenix BIOS μπορείτε να δηλώσετε δύο τύπων συνθηματικά: ως Supervisor (διαχειριστής) και ως User (χρήστης).
Προσοχή!!!
Η συμβουλή μου είναι να χρησιμοποιήσετε συνθηματικό (password) μόνο στην περίπτωση που πράγματι υπάρχει πρόβλημα ασφάλειας των δεδομένων σας. Αν το ξεχάσετε, δεν θα μπορείτε να δουλέψετε στον υπολογιστή και η διαδικασία επαναφοράς του είναι αρκετά χρονοβόρα.
Η συνέχεια σε λίγες μέρες.....
Στο επόμενο βήμα θα μιλήσουμε για το πως μπορείτε να Ενημερώσετε το BIOS, πως λειτουργεί, για τις επιλογες του που αφορούν τον σκληρό μας δίσκο & γενικά για ρυθμίσεις & άλλες παραμέτρους που πιστεύω να σας φανούν χρήσιμες.
Μέχρι τότε.......λιγάκι υπομονή!!!